Podatki i księgowość w ramach działalności gospodarczej

Sprawdź najświeższe informacje.

Jakie podatki dochodowe płaci przedsiębiorca?

  • jeśli zakładasz działalność jednoosobową (przechodzisz na samozatrudnienie) albo będziesz wspólnikiem, będziesz płacił podatek dochodowy od osób fizycznych PIT (tak jak inne osoby fizyczne, jak np.: pracownicy etatowi czy zleceniobiorcy), w ramach PIT masz możliwość wyboru formy opodatkowania
  • spółki, które są podatnikami (w niektórych spółkach podatnikami są tylko wspólnicy, a nie spółki), płacą podatek dochodowy od osób prawnych CIT

Jaką formę opodatkowania PIT wybrać?

Jedną z najważniejszych różnic pomiędzy np. pracą na etacie a prowadzeniem działalności jest możliwość wyboru formy opodatkowania PIT. Jeśli płacisz PIT, możesz wybrać:

  • zasady ogólne - skala podatkowa 18 i 32% (po przekroczeniu kwoty 85 528 złotych)
  • zasady ogólne - podatek 19% (tzw. podatek liniowy)
  • ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
  • kartę podatkową

Którą formę wybrać? Wszystko zależy m.in. od rodzaju działalności (niektóre formy opodatkowania można stosować tylko przy określonych rodzajach działalności), kosztów, jakie będziesz ponosił w trakcie działalności, wielkości przychodów czy chęci korzystania z ulg. Zobacz najważniejsze cechy poszczególnych form opodatkowania PIT w tabeli poniżej. Możliwa jest zmiana formy opodatkowania w trakcie prowadzenia działalności (moment zmiany zależy od rodzaju opodatkowania).

Uwaga! Jeśli poszukujesz bardziej szczegółowych informacji na temat opodatkowania, zajrzyj do sprawy:

Podstawowe informacje na temat form opodatkowania PIT przy działalności

Forma opodatkowania

Zasady ogólne - skala podatkowa

(zobacz szczegóły)

Podatek liniowy

(zobacz szczegóły)

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

(zobacz szczegóły)

Karta podatkowa

(zobacz szczegóły)

Stawka podatkowa

18% a po przekroczeniu dochodu 85.528 zł stawka 32%

19% niezależnie od dochodu

od 2% do 20% w zależności od rodzaju prowadzonej działalności

Stawkę określoną kwotowo na dany rok podatkowy ustala naczelnik właściwego urzędu skarbowego w zależności od rodzaju i zakresu prowadzonej działalności gospodarczej, liczby mieszkańców w miejscowości w której jest prowadzona działalność gospodarcza, liczby zatrudnionych pracowników

Terminy płacenia zaliczek na podatek

co miesiąc, do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu rozliczeniowym;

co kwartał do 20. dnia miesiąca po kwartale, za który jest wpłacana zaliczka (dotyczy tzw. małych podatników, których przychody nie przekroczyły 1,2 mln euro oraz przedsiębiorców rozpoczynających działalność 

w sposób uproszczony (zaliczki w wysokości 1/12 kwoty wynikającej z zeznania rocznego za poprzednie lata)

co miesiąc, do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu rozliczeniowym;

co kwartał do 20. dnia miesiąca  po kwartale, za który jest wpłacana zaliczka (dotyczy wyłącznie tzw. małych podatników, których przychody nie przekroczyły 1,2 mln euro oraz przedsiębiorców rozpoczynających działalność)

w sposób uproszczony (zaliczki w wysokości 1/12 kwoty wynikającej z zeznania rocznego za poprzednie lata)

Nie występują zaliczki. Podatek ryczałtowy wpłaca się co miesiąc do dnia 20 następnego miesiąca po miesiącu, którego podatek dotyczy (za wyjątkiem grudnia, za który podatek należy wpłacić w terminie złożenia zeznania rocznego, tj. do 31 stycznia). Kontynuujący działalność mają możliwość wpłaty podatku w formie kwartalnej, jeżeli w poprzednim roku nie przekroczą 25.000 euro przychodów

Nie występują zaliczki. Podatek płaci się miesięcznie do 7. dnia miesiąca za ubiegły miesiąc (za grudzień podatek należy wpłacić do  28 grudnia)

Wymagany rodzaj prowadzonej dokumentacji rachunkowej

Podatkowa księga przychodów i rozchodów, jeżeli przychody netto nie wyniosły co najmniej równowartości 2 mln euro. Po przekroczeniu progu obowiązek przejścia na księgi rachunkowe (pełna księgowość). Dodatkowo inne ewidencje wymagane przepisami (przebieg pojazdu; ewidencja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych)

Jak przy skali podatkowej

Ewidencja przychodów, ewidencja wyposażenia, wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

Brak obowiązku.(jest jednak obowiązek prowadzenia ewidencji zatrudnienia), za wyjątkiem sytuacji, gdy działalność rozpoczęto w trakcie roku podatkowego (w tym przypadku do momentu doręczenia decyzji o wysokości podatku, należy prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów). Należy przechowywać przez okres 5 lat dokumenty sprzedaży
 

Sposób rozliczenia składek na ubezpieczenie społeczne 

Zapłacone składki zmniejszają podstawę opodatkowania

Zapłacone składki zmniejszają podstawę opodatkowania

Zapłacone składki zmniejszają przychód do opodatkowania

Brak możliwości odliczenia składek

Sposób rozliczenia składek na ubezpieczenie zdrowotne

Zapłacone składki odliczane od podatku do wysokości 7,75% podstawy wymiaru składki

Zapłacone składki odliczane od podatku do wysokości 7,75% podstawy wymiaru składki

Zapłacone składki odliczane od podatku do wysokości 7,75% podstawy wymiaru składki

Zapłacone składki odliczane od podatku do wysokości 7,75% podstawy wymiaru składki

Możliwość pomniejszenia o koszty uzyskania przychodów

TAK

TAK

NIE

NIE

Termin składania rozliczenia rocznego

Do 30 kwietnia następnego roku za poprzedni rok

Do 30 kwietnia następnego roku za poprzedni rok

Do 31 stycznia następnego roku za poprzedni rok obrotowy

Do 31 stycznia następnego roku za poprzedni rok obrotowy

Symbol formularza

PIT-36

PIT-36L

PIT-28

Podatków nie rozlicza się zeznaniami. Składa się formularz PIT16-A. Przed rozpoczęciem działalności, a w przypadku podatników prowadzących już działalność gospodarczą, nie później niż do 20 stycznia roku, należy złożyć formularz PIT-16  

Warunki zmiany formy opodatkowania

Możliwa zmiana na inną formę PIT. Zmianę należy zgłosić do urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągniesz pierwszy w roku podatkowym przychód (albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągniesz w grudniu roku podatkowego). przypadku przejścia na kartę podatkową należy do 20. stycznia złożyć do urzędu skarbowego wniosek na formularzu PIT-16

Jak przy skali podatkowej

Możliwa zmiana na  skalę podatkową, podatek liniowy lub kartę podatkową. Można tego dokonać nawet w ciągu roku podatkowego. Konieczne jest zawiadomienie właściwego urzędu skarbowego. W przypadku przejścia na kartę podatkową należy do 20. stycznia złożyć do urzędu skarbowego wniosek na formularzu PIT-16

Możliwa zmiana formy opodatkowania. Należy złożyć zawiadomienie do urzędu skarbowego. W ciągu roku podatkowego zmiana formy opodatkowania możliwa w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji naczelnika urzędu skarbowego, ustalającej wysokość podatku dochodowego, bądź zmiany jego wysokości

Uwagi

 

Brak kwoty wolnej od podatku

Ryczałt mogą opłacać podatnicy, którzy rozpoczną prowadzenie działalności i wybiorą tę formę opodatkowania, a jeżeli ją już prowadzili, mogą ją wybrać, jeżeli ich przychody w poprzednim roku nie przekroczyły równowartości 250 000 euro. Opodatkowanie tą formą jest wykluczone przy niektórych rodzajach działalność

Możliwość rozliczenia tą formą jest ograniczona do ściśle określonych rodzajów działalności (głównie są to zawody rzemieślnicze), nie przekraczania określonego limitu zatrudnienia. Nie jest dozwolone przy tym prowadzenie innej pozarolniczej działalności gospodarczej, wytwarzanie wyrobów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, prowadzenia przez współmałżonka działalności w tym samym zakresie

Podatek dochodowy od osób prawnych CIT

Podatek wynosi:

  • 19% podstawy opodatkowania
  • 9% podstawy opodatkowania (dotyczy małych podatników i podatników rozpoczynających działalność - w roku podatkowym, w którym rozpoczęli działalność)
  • podatnik jest zobowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych
  • podatnicy i płatnicy nie składają w trakcie roku podatkowego deklaracji podatkowych, ale są obowiązani do wpłacania zaliczek (zaliczki na podatek można wpłacać miesięcznie, kwartalnie albo w formie uproszczonej)

Podatnikami CIT są m.in. spółki kapitałowe (spółka z o.o., spółka akcyjna) oraz spółki komadytowo-akcyjne (pozostałe spółki osobowe oraz spółki cywilne nie są podatnikami - podatnikami są wspólnicy)

Uwaga! Jeśli poszukujesz bardziej szczegółowych informacji na temat opodatkowania, zajrzyj do sprawy:

Rejestracja podatnika i zgłoszenie formy opodatkowania od urzędu skarbowego

Każdy przedsiębiorca, w sprawach podatkowych posługuje się numerem NIP. Numer ten nadawany jest „automatycznie" przy rejestracji działalności (w CEIDG albo KRS). Nie trzeba składać dodatkowych wniosków do urzędu skarbowego o nadanie NIP.

Uwaga! Wyjątkiem są np. wspólnicy spółek, którzy nie są przedsiębiorcami (zarejestrowanymi w CEIDG). Jeśli są płatnikami na własne ubezpieczenia (opłacają składki na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne) w ZUS, powinni złożyć zgłoszenie NIP do urzędu skarbowego (na formularzu NIP-7).

Zgłoszenie formy opodatkowania

  • Jeśli rejestrujesz firmę w CEIDG (działalność jednoosobowa, wspólnicy spółki cywilnej), formę opodatkowania oraz sposób opłacania zaliczek wskazujesz we wniosku o rejestrację (CEIDG-1). Zaznaczasz odpowiednie okienko we wniosku. Nie musisz dodatkowo wysyłać żadnych wniosków do urzędu skarbowego. Jeśli chcesz rozliczać się na zasadach ogólnych według skali podatkowej, nie musisz zgłaszać tej formy opodatkowania. Jest ona traktowana jako domyślna.
    • Uwaga! W przypadku wyboru karty podatkowej, do wniosku CEIDG dołączasz wniosek PIT-16
  • W przypadku spółek rejestrowanych w KRS, nie zgłasza się dla nich formy opodatkowania. Te, które są podatnikami (spółki z o.o., spółki akcyjne, spółki komantytowo-akcyjne), są opodatkowane CIT. Obowiązek zgłaszania formy opodatkowania dotyczy (ewentualnie) wspólników opodatkowanych PIT. W sytuacji, gdy działalność prowadzona będzie w formie spółki osobowej, oświadczenia o wyborze formy opodatkowania muszą złożyć wszyscy wspólnicy tej spółki (wyjątek stanowi wniosek PIT-16 w zakresie opodatkowania w formie karty podatkowej, który składa jeden ze wspólników, podając dane wszystkich wspólników tworzących spółkę).

Jakie opodatkowanie przy kilku rodzajach działalności?

Jeżeli równocześnie prowadzisz działalność indywidualnie oraz w spółce osobowej, dla każdej z tych działalności możesz wybrać odrębną formę opodatkowania np. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i zasady ogólne lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i podatek liniowy.

Uwaga:

  • nie jest możliwe wybranie opodatkowania działalności prowadzonej indywidualnie i w formie spółki osobowej podatkiem liniowym i według zasad ogólnych
  • jeżeli w ciągu roku zlikwidowałeś działalność, a następnie w tym samym roku podatkowym ponownie rozpocząłeś jej prowadzenie, nie ma przeszkód do wyboru dowolnej formy opodatkowania

Forma opodatkowania a rodzaj księgowości

Od tego, jaki rodzaj opodatkowania wybierzesz, będzie zależał sposób prowadzenia dokumentacji rachunkowej:

PIT

  • jeśli rozliczasz się na zasadach ogólnych (skala podatkowa, podatek liniowy), prowadzisz podatkową księgę przychodów i rozchodów (PKPiR) a po przekroczeniu 2 mln euro przychodów rocznie, przejdziesz na tzw. pełną księgowość
  • przy ryczałcie od przychodów ewidencjonownaych prowadzisz ewidencję
  • karta podatkowa nie wymaga prowadzenia księgowości

CIT

  • przy opodatkowaniu CIT spółek, należy prowadzić tzw. pełną księgowość (księgi rachunkowe)

Zgłoszenie formy księgowości

Podatkowa księga przychodów i rozchodów (PKPiR)

Od 1 stycznia 2018 r. nie ma już obowiązku zawiadamiania urzędu skarbowego o prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów. We wniosku CEIDG jest jednak rubryka, w której wskazujesz ten rodzaj prowadzenia dokumentacji oraz firmę, która prowadzi dokumentację rachunkową. W CEIDG zgłaszasz również zakończenie współpracy z biurem rachunkowym.

Ewidencja przy ryczałcie

Jeśli rozliczasz się ryczałtem, nie masz obowiązku składania dodatkowej informacji do urzędu skarbowego o prowadzeniu ewidencji przychodów lub jej zmianie. Pamiętaj jednak o zgłoszeniu do urzędu wyboru tej formy opodatkowania.

Karta podatkowa

Opłacając podatek dochodowy w formie karty podatkowej, nie masz obowiązku prowadzenia ksiąg podatkowych. 

Księgi rachunkowe – pełna księgowość

Jeśli twoja firma ma obowiązek prowadzenia pełnej księgowości, nie musisz oddzielnie zgłaszać prowadzenia pełnej księgowości do urzędu. Prowadzenie pełnej księgowości zgłaszasz tylko wtedy, gdy chcesz ją prowadzić dobrowolnie. Jeśli zdecydujesz się na prowadzenie ksiąg rachunkowych pomimo, że nie masz takiego obowiązku (nie przekroczyłeś limitu 2 mln euro przychodu), informacje przekazujesz dopiero w zeznaniu podatkowym (za rok, w którym korzystałeś z tego rozwiązania)

Nie masz obowiązku zgłaszania formy księgowości, jeśli prowadzisz np. firmę jednoosobową, ale z powodu przekroczenia progu obrotów (2 mln euro), masz obowiązek przejść na pełną księgowość.